Η «ιστοσελίδα των πύργων» αποτελεί την προσπάθειά μας να συστήσουμε στο ευρύ κοινό, στους επιστήμονες, στους κατοίκους και στους επισκέπτες της Σίφνου, τα 85 σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που είναι σκορπισμένα σε όλο το νησί, δημιουργήθηκαν και λειτούργησαν πρό Χριστού και σήμερα συνδέονται νοητά, μια φορά το χρόνο, για λίγα λεπτά, κατά την αναβίωση του αρχαιότερου συστήματος επικοινωνίας στον κόσμο!
Πύργοι, Ακροπόλεις, Ιερά, παρουσιάζονται με φωτογραφίες και όσα στοιχεία έχει καταγράψει η αρχαιολογική έρευνα και η επί τόπου παρατήρηση μέχρι σήμερα, με γεωγραφικά στίγματα, και αναφορές στις πεζοπορικές διαδρομές και φυσικά με το όνομά τους!
Στόχος μας είναι τα μνημεία αυτά να γίνουν γνωστά και αναγνωρίσιμα, να αναδειχτεί ο ρόλος και η σημασία τους, να προκληθεί ενδιαφέρον για συνέχιση της αρχαιολογικής έρευνας, να εμπλουτίσουν το τουριστικό προϊόν μέσω της σύνδεσής τους με τις πεζοπορικές διαδρομές και τελικά να συμβάλλουμε στη διάσωση και ανάδειξη του ιδιαίτερου αρχαιολογικού πλούτου της Σίφνου.
Αφορμή και έμπνευση για τη δημιουργία του «Sifnos – towers.gr» αποτέλεσε «η αναβίωση του συστήματος επικοινωνίας των αρχαίων πύργων και φρυκτωριών Σίφνου», μια μεγάλη πολιτιστική εκδήλωση που ξεκίνησε το 2003 και πραγματοποιείται κάθε χρόνο, 50 μέρες μετά το Πάσχα, την Κυριακή της Πεντηκοστής, κινητοποιώντας περισσότερους από 250 εθελοντές / κατοίκους του νησιού που μαζί με τα παιδιά τους, τους φίλους τους και μερικού τολμηρούς από τους επισκέπτες του τριημέρου, σκορπίζονται σε όλη τη Σίφνο, ακόμα και στα πιο δύσβατα σημεία για να συνδέσουν στις 7 το απόγευμα όλα τα αρχαιολογικά μνημεία μεταξύ τους, αναβιώνοντας έτσι την αρχαία συνήθεια.
Η εκδήλωση αυτή έχει λειτουργήσει καταλυτικά στη σχέση των κατοίκων με την Ιστορία και τα μνημεία του τόπου και μεταξύ των άλλων αποτέλεσε και την αφορμή να συγκεντρωθεί και να οργανωθεί το υλικό αυτής της ιστοσελίδας.
Την ευθύνη και διαχείριση έχει η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Σίφνου.
Κατά την περίοδο της ακμής της Σίφνου στην αρχαιότητα (γύρω στον 6ο αι. π. Χ.) λόγω του πλούτου από τα κέρδη της εκμετάλλευσης των μεταλλείων τους (χρυσού, αργύρου, σιδήρου), οι Σιφνιοί άρχισαν να κατασκευάζουν ένα δίκτυο πύργων σε όλη την έκταση του νησιού. Αρχικά κοντά στα μεταλλεία και αργότερα και στο υπόλοιπο νησί, σε καλλιεργήσιμες περιοχές και σε στρατηγικές θέσεις (κορυφές υψωμάτων και πλαγιές). Οι οχυρωματικές και αμυντικές αυτές κατασκευές χρησίμευαν τόσο ως καταφύγια του αγροτικού πληθυσμού σε ξαφνικές πειρατικές επιδρομές όσο και ως παρατηρητήρια και φυλάκια που εξασφάλιζαν την επικοινωνία μέσα κι έξω από το νησί. Επικοινωνούσαν μεταξύ τους αλλά και με τις αρχαίες ακροπόλεις του νησιού με σήματα κατόπτρων ή καπνού. Όλοι οι πύργοι του νησιού είναι στρογγυλοί με εξωτερική διάμετρο από 4 έως 13,2 μέτρα ενώ κάποιοι από αυτούς ήταν μονόχωροι κι άλλοι δίχωροι και τρίχωροι. Σε κάποιους από αυτούς έχουν βρεθεί πηγάδια, μυλόπετρες και πιεστήρια ώστε φαίνεται να αποτελούσαν αυτόνομους χώρους.
Αναφορές σε πύργους της Σίφνου έχουμε από Ευρωπαίους περιηγητές όπως ο Pitton de Tournefort το 1718, από ιστορικούς όπως ο Κάρολος Γκιών το 1876, από αρχαιολόγους όπως ο Ιάκωβος Δραγάτσης που κατονόμασε 38 πύργους και διεξήγαγε και ανασκαφές (1915-1924) και ο John Young που το 1938 εντόπισε 24 πύργους και συνέταξε σχετικό κατάλογο και μικρό χάρτη που δημοσίευσε το 1956 κ.α. Εκτενή μελέτη διεξήγαγε ο Αυστραλός καθηγητής Νόρμαν Άστον που το διάστημα από το 1981 ως το 1989 κατέγραψε, φωτογράφησε, μέτρησε και περιέγραψε εκτός των υπολοίπων άλλους 17 πύργους που δεν είχαν αναφερθεί ως τότε και εξέδωσε με τον Ευάγγελο Παντάζογλου (που φωτογράφισε από ελικόπτερο τους πύργους το 1987) το βιβλίο, «Σίφνος, Αρχαίοι Πύργοι π, Χ.» το 1991. Στη συνέχεια ανακάλυψαν από ένα πύργο οι αρχαιολόγοι κ. Σταυρούλα Σαμαρτζίδου και κ. Χριστίνα Τελεβάντου και 19 ακόμα πύργους η κ. Ζώζη Παπαδοπούλου με τη βοήθεια του φύλακα αρχαιοτήτων κ. Αποστόλη Καράβη (Ανακοίνωση στο Β΄ Διεθνές Σιφναϊκό Συμπόσιο, Ιούνιος 2002) ανεβάζοντας τον αριθμό των αρχαίων πύργων της Σίφνου σε 77.
Σήμερα η αρχαιολογική υπηρεσία έχει καταγράψει 77 αρχαίους πύργους στη Σίφνο, περισσότερους δηλαδή από ένα πύργο ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Αρκετοί από αυτούς βρίσκονται σε απομακρυσμένα σημεία και είναι πιο δυσπρόσιτοι, αλλά υπάρχουν και αρκετοί που είναι πιο εύκολα προσβάσιμοι. Από αυτούς που σώζονται σε αρκετά μεγάλο ύψος και είναι πιο ευπρόσιτοι, ξεχωρίζουν ο Άσπρος Πύργος στον Παντοκράτορα (6ου π. Χ. αι.), ο Μαύρος Πύργος στα Εξάμπελα (5ου π. Χ. αι.) και ο Πύργος στου Καδέ στο δρόμο για Βαθύ (4ου π. Χ. αι.).
Από το 2003, σχεδόν δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά την πρώτη χρήση τους, τοπικοί φορείς και δεκάδες εθελοντές αναβιώνουν το αρχαίο σύστημα επικοινωνίας των φρυκτωριών κάθε χρόνο την Κυριακή της Πεντηκοστής.
Ευχαριστούμε θερμά το Σύλλογο Ιδιοκτητών Ενοικιαζομένων Δωματίων και Διαμερισμάτων Σίφνου, το 1ο Moto Car, τα Smaragda rooms & studios τα Papadonis studios και τους κ.κ. Γιώργο Ντοκόπουλο, Απόστολο Καράβη, Παναγιώτη Σεϊμανίδη για τη συνεισφορά τους.
1. Άη Γιώργης Χερρονήσου | ||
2. Ρούμελη του Ζαμαρία | ||
3. Ρούμελη του Ατσόνιου | ||
4. Καμπαναριό της Χερρονήσου | ||
5. Αμπουρδέχτη | ||
6. Άη Φίλιππο | ||
7. Καψάλου | ||
8. Φεγγάρα | ||
9. Παρασκευής το Πετάλι | ||
10. Σελλάδι | ||
11. Καστανά | ||
12. Κοκκαλά | ||
13. Μούστου | ||
14. Άη Γιάννη Μάγγανα | ||
15. Τσιγγούρα | ||
16. Λιβαδάς ή Ρεούδια | ||
17. Μαύρη Σπηλιά | ||
18. Λαουτέρη | ||
19. Κατέργου | ||
20. Καμπαναριό | ||
21. Φαράγγοι | ||
22. Πατητήρια | ||
23. Βλάση | ||
24. Ανέριο | ||
25. Φλάμπουρο | ||
26. Ορνού | ||
27. Άη Δημήτρη Άρχαβου ή Μαύρος πύργος | ||
28. Κολόπανη | ||
29. Μαραθίτη | ||
30. Ποντικού το Φρούδι | ||
31. Μούτελα | ||
32. Βρύση | ||
33. Ρίμνη | ||
34. Παναγιά του Νήλιου | ||
35. Βλυχάδα | ||
36. Γούρνα ή Γουρνιά | ||
37. Καλαμιτσιού το Φρούδι ή στον Άγιο Πολύκαρπο | ||
38. Ραχαμό Φάρου | ||
39. Καδέ | ||
40. Λευκίδια | ||
41. Ανεμορδίλι | ||
42. Άη Νικόλα Αερινά | ||
43. Φάρο | ||
44. Αργυρού το Πετάλι | ||
45. Αμμουδάρες | ||
46. Μερισίνη | ||
47. Άη Γιάννη Φάρου Ι | ||
48. Άσπρος Πύργος | ||
49. Άη Γιάννη Πλακιά | ||
50. Τσιώνη | ||
51. Σπηλιά Μεγαλογιάννη | ||
52. Καλαμάρη | ||
53. Φιδιώνας | ||
54. Φυκιάδα | ||
55. Κούντουρα | ||
56. Στο Φειδωπό | ||
57. Αη Γιώργη στα Λειβαδάκια | ||
58. Τρούμπα | ||
59. Αλωνάκια | ||
60. Κάθισμα | ||
61. Μάρμαρο | ||
62. Τζιουριά | ||
63. Μαντροκαθισιά στα Ελληνικά | ||
64. Τζανακιού | ||
65. Συκίδι | ||
66. Κισάργια | ||
67. Καργιαύλι | ||
68. Αρμύλι | ||
69. Αγριάμπελα | ||
70. Μουσίας | ||
71. Βουργάρω | ||
72. Αη Νικήτας | ||
73. Άη Γιάννη Φάρου ΙΙ | ||
74. Αβρά τα Λαγκαδάκια | ||
75. Λάκκοι | ||
76. Μακρύ Λουρί ή Καμίναρος | ||
77. Τζουριές ΙΙ | ||
78. Κιτριανή |
A. Ακρόπολη Άη Ντριά ή Άγιου Ανδρέα | ||
B. Ιερό Κορυφής Αη Νηγιά Τρουλλακιού | ||
C. Ακρόπολη Κάστρου | ||
D. Αρχαίο Οχυρό Αϊ Νικήτα | ||
E. Αϊ Νηγιάς Αψηλός | ||
F. Φρούδι της Μπαρόνας | ||
G. Φυλλαδάκι | ||
H. Σωρούδι | ||
I. Ιερό των Νυμφών |
Μελέτη & αποτύπωση των Πύργων της Σίφνου: J.H. Young, Norman Ashton, Αντ. Ν. Γρυπάρης, Ζώζη Παπαδοπούλου, Ιάκωβος Δραγάτσης, Στ. Σαμαρτζίδου & Χριστίνα Τελεβάντου.
Η παρούσα διαδραστική χαρτογραφική εφαρμογή έγινε υπό την αιγίδα της Δημοτικής Κοινοφελούς Επιχείρησης Σίφνου (ΔΗΚΕΣ).
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Μονοπάτια της Σίφνου:
Μελέτη, Χαρτογράφηση & Σήμανση Μονοπατιών της Σίφνου:
Paths of Greece
Σχεδίαση & Κατασκευή WebGIS Εφαρμογής:
STARIDAS GEOGRAPHY #MakingMapsPretty
Copyright 2021 Staridas Geography| All Rights Reserved | Licence CC BY-NC-ND 4.0
Απολλωνία - Σίφνος
Κυκλάδες
Τ.Κ. 84003 Ελλάδα
(+30) 228 403 1977
dikes@sifnos.gr / www.sifnos.gr /
